Ο κόσμος έχει αλλάξει δραματικά μέσα σε δύο μόνο μήνες. Μια σπάνια πανδημία, έχει ως αποτέλεσμα να χαθεί τραγικά ένας μεγάλος αριθμός ανθρώπινων ζωών και η ταχύτητα της κατάρρευσης των οικονομιών λόγω διακοπής ή αναστολής όλων των δραστηριοτήτων είναι πρωτόγνωρη σε σχέση με ότι έχουμε ζήσει έως τώρα. Δεδομένου ότι οι χώρες εφαρμόζουν καραντίνα και κοινωνικές πρακτικές αποστασιοποίησης για να περιορίσουν την πανδημία, ο κόσμος μοιάζει να έχει δεθεί σε μια μεγάλη, παγκόσμια κλειδαριά.

Αν τώρα αποδεικνύεται ότι η ομαλή προσφορά υγιεινών τροφίμων είναι πολύ σημαντική όταν μια καταστροφή, όπως ο ιός Covid-19 χτυπάει τις αγορές, τότε είναι ακόμα μια απόδειξη ότι τα τρόφιμα και η γεωργία είναι ακριβώς στην ίδια γραμμή όταν μιλάμε για αυτή τη βιομηχανία και τον παγκόσμιο αντίκτυπο της.

Από τη μία πλευρά οι αγρότες, και το δίκτυο των επιστημόνων, των κυβερνήσεων και των βιομηχανιών που τους υποστηρίζει, κατευθύνουν συνεχώς την ενέργεια και τις προσπάθειές τους προς την ανάπτυξη των καλύτερων συνθηκών καλλιέργειας και διαβίωσης για τη διατροφή του πληθυσμού.

Από την άλλη πλευρά, ακόμη και κατά τη διάρκεια αυτής της απροσδόκητης κρίσης, οι σημερινοί καταναλωτές δεν είναι πλέον ικανοποιημένοι με ένα ‘τυφλό’ σύστημα σίτισης και απαιτούν όλο και περισσότερη ενημέρωση.

Μέχρι πρόσφατα, ο πρωταρχικός στόχος παραγωγής τροφίμων στην Ευρώπη ήταν η επάρκεια ποσοτήτων τροφίμων σε προσιτές τιμές. Παρόλο που η γνώση των περισσοτέρων από εμάς είναι ελλιπής για τους κινδύνους που θέτει η κλιματική αλλαγή για την ασφάλεια των τροφίμων και υπάρχει μεγάλη αβεβαιότητα, σήμερα ο καταναλωτής εστιάζει την προσοχή του όλο και περισσότερο στην ποιότητα, την ασφάλεια των τροφίμων και στον φιλικό προς το περιβάλλον τρόπο παραγωγής τους. Γι αυτό η ασφάλεια των τροφίμων στην Ευρώπη είναι πλέον αρκετά υψηλή και ελέγχεται από ένα εκτεταμένο νομοθετικό σύστημα σε συνδυασμό με την παρακολούθηση των τροφίμων, την εφαρμογή και την επιστημονική έρευνα. Η σχέση με την όσο το δυνατόν καλύτερη φροντίδα των καλλιεργειών είναι εμφανής: Όσο αυξάνεται ο παγκόσμιος πληθυσμός και η ζήτηση των καταναλωτών για μια ασφαλή και υγιεινή προσφορά τροφίμων τόσο η ενίσχυση της ποιότητας του εδάφους και η προάσπιση των καλλιεργειών από τις ασθένειες γίνεται όλο και πιο σημαντική διαδικασία.

Οι παραπάνω παράγοντες δεν εμφανίζονται όμως αυθόρμητα ούτε συμβαίνουν συντονισμένα ούτε παράγουν αποτελέσματα αυτόματα, σύμφωνα με τις προσδοκίες. Απαιτούν κεντρικές, υποστηρικτικές πολιτικές.

Έχετε αναρωτηθεί σοβαρά πώς ένας μικρός αγρότης μπορεί να παράγει ανταγωνιστικά όταν δεν είναι σοβαρά συνδεδεμένος με τις αγορές, όταν δεν υπάρχουν ενοποιημένες, προληπτικές πολιτικές για την οικονομική υποστήριξή του για απρόβλεπτες καταστροφές ή υπάρχει -αν υπάρξει- μόνο μικρή υποστήριξη εκ των υστέρων που δεν αντισταθμίζει στο ελάχιστο τις ζημιές; Γιατί το να στηρίξουμε οικονομικά τους αγρότες γίνεται πολύ δύσκολο, όταν το κέρδος τους είναι οριακό σε πολλές περιπτώσεις -ή συχνά δεν υπάρχει- όταν οι τελικές τιμές των προϊόντων που αυτοί πωλούν εκτοξεύονται στα σούπερ μάρκετ ενώ αυτός δεν απολαμβάνει τη αναλογική σχέση στις τιμές αυτές και όταν σύρεται από τις πολιτικές του κάθε μεσάζοντα σε ένα μοντέλο διανομής γεμάτο μεγάλες στρεβλώσεις και ανισορροπίες;

Ίσως το πιο σημαντικό βήμα που μπορούν να κάνουν τώρα οι κυβερνήσεις για να προωθήσουν την μοντέρνα γεωργία και να μειώσουν τις ανισότητες κόστους, είναι να κάνουν μια συνολική αλλαγή της προοπτικής και της προσέγγισης στην πολιτική τους, η οποία συχνά αποτυγχάνει να αναγνωρίσει τα κοινωνικά, περιβαλλοντικά και οικονομικά πλεονεκτήματα της σύγχρονης γεωργίας.

Τρόφιμα, ενέργεια και νερό: αυτό είναι που τα “Ενωμένα Έθνη ονόμασαν ως “δεσμό” της όποιας βιώσιμης ανάπτυξης.

Η Ευρώπη, ειδικά, πρέπει να αποφασίσει και να λάβει θέση στο κεντρικό δίλημμα, εάν θέλει να είναι μια αυτάρκης περιοχή ή μια περιοχή εισαγωγών /εξαγωγών- όσον αφορά την παραγωγή γεωργικών προϊόντων.

Η απάντηση στο ερώτημα αυτό θα οδηγήσει σε θεμελιώδεις αλλαγές στην αλυσίδα εφοδιασμού, στην «προστασία» του γεωργικού της συστήματος στα δίκαια επίπεδα κερδοφορίας των παραγωγών και διανομέων που εμπλέκονται στην αλυσίδα και θα διαμορφώσει την κατεύθυνση και το όραμα για τα επόμενα τριάντα χρόνια.

Δεν χρειάζεται να πω ότι μια «ειλικρινής» απάντηση θα προκαλέσει τη βελτιστοποίηση του μοντέλου της παγκόσμιας αλυσίδας εφοδιασμού που θα υποστηρίζει τις απαραίτητες οικονομικές πρωτοβουλίες και τα μέτρα αλληλεγγύης για τη στήριξη των φτωχών εθνών παρέχοντας φθηνότερα τρόφιμα μέσω της ομαλής προμήθειας των αγαθών.

Μέχρι σήμερα, οι διαρθρωτικές ελλείψεις υπονόμευαν τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα των γεωργικών προϊόντων διατροφής και τον διαρθρωτικό σχεδιασμό της προώθησης των γεωργικών προϊόντων, διασφαλίζοντας την όποια βιωσιμότητα των γεωργών μεταξύ των διαφόρων χωρών όχι μέσω του υγειούς ανταγωνισμού αλλά κυρίως μέσω του ανταγωνισμού που φέρνει σε προνομιακή θέση ορισμένους και σε αδύναμη θέση άλλους ανεξάρτητα από την εγγύτητα των περιοχών τους και τους διαφορετικούς δείκτες όσον αφορά τη νομοθεσία και το καθεστώς της οικονομίας ακόμα και γειτονικών χωρών. Προσέξτε, δεν μιλώ για προστατευτισμό αλλά αλλαγή μίγματος στρατηγικής με στήριξη της εγχώριας παραγωγής πρώτα. Και αυτό γιατί αν θέσουμε σε προτεραιότητα τις ανάγκες μόνον του πληθυσμού της εκάστοτε χώρας, μπορεί να καταλήξουμε σε χειρότερες καταστάσεις μια και η καταναλωτική υστερία σε συνδυασμό με τον προστατευτισμό ενδέχεται να οδηγήσουν σε παιγνίδια τιμών.

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της γεωργίας αποτελεί τώρα τον καταλύτη που θα διασφαλίσει, αφενός, τη βιώσιμη διαχείριση των φυσικών πόρων και, αφετέρου, τις δράσεις για τις κλιματικές αλλαγές με την επίτευξη ισόρροπης εδαφικής ανάπτυξης των αγροτικών οικονομιών και κοινοτήτων, τη δημιουργία και τη διατήρηση θέσεων εργασίας.

Άρα σοβαρές προσπάθειες για την κάλυψη των αυξανόμενων διατροφικών αναγκών του κόσμου -που είναι βασικό αγαθό για μια μπορεί βιώσιμη ανάπτυξη- επιβάλλεται να συμβούν σε αρμονία με τη φύση, τον αγροτικό κόσμο και τη δημόσια υγεία. Η ανεξέλεγκτη ανάπτυξη πρέπει να περιοριστεί και η σωστή σχέση μεταξύ φύσης και κοινωνίας, οικολογίας και οικονομίας πρέπει να θριαμβεύσει γιατί το παγκόσμιο σύστημα τροφίμων βρίσκεται σε μεταβατικό στάδιο και τέτοιες σοβαρές κρίσεις στην τροφική αλυσίδα δείχνουν ακριβώς τις προτεραιότητες που πρέπει να εστιάσουμε χωρίς δισταγμό και χωρίς καθυστέρηση.

Μα, δεν γίνεται να βρισκόμαστε σε μια διάσκεψη πυροσβεστών και να μην επιτρέπεται σε κανένα να μιλήσει για νερό!Έτσι, το να σχεδιάζουμε προσομοιώσεις για να βρεθούν οι ρωγμές στο σύστημα λαμβάνοντας υπόψη όλους τους παραπάνω παράγοντες όταν μια απροσδόκητη κρίση χτυπά, δεν είναι μια σκέψη που μπορούμε εύκολα να παρακάμψουμε ή μια πολιτική που μπορούμε εύκολα να εμποδίσουμε ή και να ακυρώσουμε.

Ένα δίκαιο, υγιές και φιλικό προς το περιβάλλον σύστημα σε ολόκληρη την τροφική αλυσίδα αξίας, το οποίο θα πρέπει να εφαρμοστεί από όλους εμάς που συμμετέχουμε στον τομέα, θα πρέπει να οδηγήσει στην υιοθέτηση και εφαρμογή βιώσιμων προσεγγίσεων παραγωγής, όπως η ευφυής γεωργία, η βιολογική γεωργία, με καινοτομία, με ψηφιοποίηση καθώς και σε αυστηρότερες συνθήκες για την ασφάλεια των τροφίμων, για την υγεία μας. Οι στρατηγικές αυτές θα πρέπει να συνδυαστούν με τη μείωση της χρήσης προϊόντων θρέψης φυτών, φυτοπροστατευτικών προϊόντων κλπ. ( ο κανόνας ‘περισσότερα με λιγότερα’) και τις διαφορετικού τρόπου δράσεις σε διάφορα επίπεδα, όπως η μεταφορά, η αποθήκευση, η συσκευασία, η σπατάλη τροφίμων. Επιπλέον η βελτίωση της μεταφοράς και των υποδομών, οι καλύτερες συνθήκες αποθήκευσης τροφίμων, οι ‘πράσινες’ συσκευασίες, η μεγάλη μείωση των απορριμμάτων τροφίμων, οι πιο αποδοτικές και φιλικές στο περιβάλλον μηχανές και συσκευές κλπ. προσφέρουν δυνατότητες μείωσης στη χρήση ενέργειας στον τομέα των τροφίμων. Πρέπει επίσης να προαχθούν πρωτοβουλίες για την ορθή ενημέρωση με δράσεις και πληροφορίες για τους καταναλωτές όσον αφορά τις επιλογές τους και τις συνέπειες για το περιβάλλον, την προστασία της φύσης και τη διατροφική υγεία.

Η ενίσχυση των εθνικών κυβερνήσεων όπως και των αγροτών να προστατεύσουν την επισιτιστική ασφάλεια και να διαχειριστούν τους πόρους τους με βιώσιμο τρόπο, αποτελεί βασική στρατηγική επαναφοράς και μια διαχείριση που μπορεί να χαρακτηρισθεί ως παγκόσμια ‘αλλαγή παιχνιδιού’ στην αλυσίδα τρόφιμου.

Τώρα είναι η στιγμή να λάβουμε σοβαρά υπόψη την βιοποικιλότητα, την κλιματική αλλαγή και τον αντίκτυπο που έχει στο φυσικό οικοσύστημα σε σχέση με το μοντέλο της βιομηχανικής γεωργίας που θέλουμε και την αύξηση της κατανάλωσης που αλλάζει ριζικά τις δομές της τροφικής αλυσίδας.Επίσης η εφαρμογή ων νέων τεχνολογιών όπως πχ. το gene editing είναι κομβική. Τεχνολογίες φτηνές, εύχρηστες που θα καταστούν τις συγκομιδές πιο εύφορες και ενισχυμένες στην αντίστασή τους σε διαφαινόμενες απειλές και καλλιέργειες που θα παράγουν θρεπτικούς και πιο νόστιμους καρπούς, με μακρύτερη διάρκεια ζωής και λιγότερη ευπάθεια στα προβλήματα, που θα βελτιώνουν την ανθρώπινη υγεία και την απόλαυση. Η θέσπιση σοβαρών κανόνων προς την κατεύθυνση αυτή θα διαμορφώσει τις μελλοντικές αλλαγές του οικοσυστήματος καθώς και τα χαρακτηριστικά της παγκόσμιας ζήτησης για γεωργικά προϊόντα και τρόφιμα.

Αν θέλουμε βεβαίως να κάνουμε και όχι να λέμε μόνο θα πρέπει να επενδύσουμε μακροπρόθεσμα και να κάνουμε ριζικές τομές όταν μιλάμε για τέτοια θέματα, ιδιαίτερα όταν αφορούν την κλιματική αλλαγή. Είναι τυχαίο που η ατμοσφαιρική ρύπανση έχει μειωθεί κατακόρυφα μετά την απαγόρευση των μετακινήσεων και των δραστηριοτήτων που επιβλήθηκαν για να εμποδίσουν την εξάπλωση του COVID-19; Έχουμε δραματική βελτίωση της ποιότητας του αέρα σε σχέση με πριν και πολύ μειωμένα επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης στο μεγαλύτερο μέρος του ανεπτυγμένου κόσμου. Χωρίς να θέλω να τα βάλω όλα στο ίδιο τσουβάλι να αναφέρω ως ένα μόνο παράδειγμα ότι ο αριθμός των ζωών που σώζονται από τη μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης που προκαλείται από τους περιορισμούς θεωρείται ότι είναι μεγαλύτερος του αριθμού των νεκρών COVID-19 σύμφωνα με τις προσομοιώσεις και τα σενάρια που έχουν γίνει. Άρα ένα τέτοιο σοκ όπως είναι αυτό για την κοινωνία μπορεί να προσφέρει από την άλλη πλευρά ενδείξεις για το τι μπορεί να γίνει με διαφορετικό μίγμα πολιτικής, όταν τα πράγματα θα επιστρέψουν στο φυσιολογικό.

Φαίνεται ότι δεν υπάρχει τείχος αρκετά υψηλό που θα κρατήσει έξω την επόμενη πανδημία παρόμοια όπως συμβαίνει όταν μιλάμε για την αλλαγή του κλίματος ή την τρομοκρατία και άλλες παγκόσμιες απειλές. Αλλά δεν πρέπει να αφήσουμε κανένα τοίχο να μας εμποδίσει να προωθήσουμε και να χρηματοδοτήσουμε τις περισσότερες από τις συλλογικές ιδέες για να συνεργαστούμε στενά και αποτελεσματικά για να αντιμετωπίσουμε και να επιλύσουμε αυτές τις προκλήσεις. Ναι, σήμερα δικαίως είμαστε απαισιόδοξοι για το αύριο -ιδιαίτερα όταν ζούμε σε αυτήν την κρίση- αλλά σήμερα επίσης πρέπει να σφυρηλατήσουμε έναν επαρκή λόγο και δράσεις για να υπάρξουμε αισιόδοξοι για την επόμενη μέρα και να πετύχουμε το αποτέλεσμα που μας αξίζει. Αισιοδοξία όχι μόνο για τις κοινωνίες να επουλώσουν τις ανοιχτές πληγές που θα αφήσει η κρίση, αλλά και για να εκμεταλλευτούμε την ευκαιρία να ξεπλύνουμε μια και καλή τις τοξίνες από το σημερινό στρεβλό σύστημα διαχείρισης. Την επόμενη μέρα, αν μπορέσουμε να μετριάσουμε και όχι να διατηρήσουμε τις σημερινές ανισορροπίες, αυτό θα είναι ένα μεγάλο κέρδος έναντι του κατεστημένου συστήματος.

Η γνώση και η εμπειρία που έχω είναι μεγάλη στον Αγρο-διατροφικό τομέα, επίσης είμαι ένας φιλόδοξος και ακούραστος υποστηρικτής της κουλτούρας (Agri-Culture) κυρίως που δημιουργεί ή που θα έπρεπε να δημιουργεί ο αγροτικός τομέας με τον ευρύτερο ορισμό και τη σημασία του όπως επανειλημμένα προωθώ όπου και να βρίσκομαι.

Αλλά για πολλούς άλλους, η γεωργία θεωρείται συχνά δεδομένη.

Αναμένουμε τρόφιμα στο τραπέζι μας και ρούχα να φορέσουμε στο σώμα μας, επειδή πήγαμε στο κατάστημα και τα αγοράσαμε, αλλά, δεν θα είχαμε καν αυτά τα προϊόντα διαθέσιμα αν οι αγρότες δεν δούλευαν ατελείωτες ώρες εργασίας σε δυσμενείς καιρικές, οικονομικές και εμπορικές συνθήκες για να τα παρέχουν για εμάς.

Έτσι τουλάχιστον τώρα, πάρτε κάποιο χρόνο για να σκεφτείτε πραγματικά για όλα αυτά που μας δίνουν οι αγρότες και ον ρόλο τους στα υγιή θεμέλια που έχουμε σήμερα.

Ακριβώς τώρα είναι λοιπόν η στιγμή να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε και να αναγνωρίζουμε τη θεμελιώδη σημασία του τομέα και να χτίζουμε τις απαραίτητες γέφυρες στο εσωτερικό και στο εξωτερικό για να εκτιμήσουμε, να στηρίξουμε και να εφαρμόσουμε τον θεμελιώδη κανόνα «από το αγρόκτημα μέχρι το πιάτο» στη ζωή μας.

Είναι σαφές ότι οι περιορισμοί που έχουν τεθεί σε εφαρμογή για τη μείωση της εξάπλωσης του κοροναϊού, πρόκειται να φέρουν τις αγορές σε οικονομική ύφεση, αν και είναι πολύ νωρίς και δύσκολο να προβλεφθούν, για ένα απροσδόκητο γεγονός τέτοιας σημαντικής συνέπειας και απίθανης φύσης, οι υπερμεγέθεις συνέπειες για την οικονομία και τις επιχειρήσεις μας. Η ανησυχία είναι ήδη εμφανής στον τομέα των κηπευτικών, όπου η κατάσταση έχει ασκήσει ισχυρή πτωτική πίεση στις τιμές των προϊόντων που καταβάλλουν οι προμηθευτές έτσι ώστε να καθίσταται αδύνατο για τους εν λόγω αγρότες να πληρώνουν αξιοπρεπείς μισθούς ή να παρέχουν καλές συνθήκες απασχόλησης για τους εργαζομένους τους -εάν υπάρχει- ή ακόμα ελάχιστο εισόδημα για τις οικογένειές τους. Ο κίνδυνος αυτός είναι ιδιαίτερα υψηλός όταν οι ανταγωνιστικές στρατηγικές των εμπόρων λιανικής πώλησης τροφίμων παγκοσμίως βασίζονται κυρίως στις τιμές και πολύ λιγότερο στην ποιότητα. Σε άλλους αγροτικούς τομείς πχ. στα δένδρα και στα φρούτα τους, η κατάσταση είναι όμως πολύ διαφορετική.

Με άλλα λόγια, η εικόνα είναι δυνητικά μικτή. Προς το παρόν φτάνει να πούμε λοιπόν και να επιμείνουμε ότι μαζί με τις προβληματικές ζώνες υπάρχουν και ουσιαστικά θεμέλια καλών πρακτικών και αισιοδοξία πάνω στην οποία χρειάζεται να επικεντρωθούμε και να οικοδομήσουμε τις μελλοντικές δράσεις μας.

Για να συντομεύσω και να ολοκληρώσω μια μεγάλη κουβέντα, τώρα είναι η ώρα για εμάς και τους ηγέτες να σχίσουμε το ‘παραδοσιακό βιβλίο κανόνων’ της τροφικής αλυσίδας και να μετατρέψουμε την αβεβαιότητα σε κατανόηση και την μεταβλητότητα σε Όραμα.

Υπάρχουν δυσκολίες μερικές φορές να διακρίνει κανείς νωρίς το θόρυβο από το ορθό μήνυμα και το σινιάλο και συχνά ένα προσωρινό πρόβλημα είναι πολύ διαφορετικό από μια βαθιά κρίση, αλλά η πανδημία του covid-19 σαφώς αποτελεί ένα κομβικό σημείο καμπής στις εθνικές και παγκόσμιες πολιτικές. Η σοβαρότητα του σοκ και ο βαθμός ευπάθειας έχουν σημασία τώρα και πολλά έθνη είναι πολύ κοντά στην ταχύτητα ‘μηδέν’ σε σχέση με τις δυνατότητες της οικονομίας τους να ανταπεξέλθει.

Αλλά μπορούμε να βοηθήσουμε και να συμβάλουμε μόνο με το να μην υποδαυλίζουμε φήμες ή να ‘αγοράζουμε’ αχρείαστο πανικό. Η στάση μας πρέπει να παραμείνει ψηλά για να βοηθήσει στη διασφάλιση της μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας οποιουδήποτε τομέα λειτουργούμε, διότι λόγω των παράπλευρων επιπτώσεων του Covid-19 σίγουρα θα υπάρξουν προβλήματα στην ανάπτυξη της παγκόσμιας αλυσίδων τροφίμων… αυτό πραγματικά δεν πρόκειται να είναι ένα πέρασμα που θα διαβούμε αλώβητα.

Σε ένα τέτοιο πλαίσιο δεν υπάρχουν απλές επιχειρησιακές λύσεις για την αντιμετώπιση της κρίσης και το να περιορίζεται κανείς στον στιγματισμό χωρίς να προτείνει συγκεκριμένες, ριζικές λύσεις αποδεκτές για τους πολίτες δεν είναι υπεύθυνη στάση. Εδώ τώρα δεν διακυβεύεται μόνο η καπιταλιστική οικονομία και το να αρνείται κανείς αυτά τα απτά στοιχεία όπως ο υπερπληθυσμός, η φτώχεια, η ανάγκη όλοι να έχουν χρήματα για να ζήσουν απλά κλπ. είναι απλά στρουθοκαμηλισμός. Οι πολιτικές στήριξης θα πρέπει να μετατοπιστούν γρήγορα από τη στήριξη της ζήτησης, στην παροχή μεγάλων κινήτρων για την ενίσχυση της ανάκαμψης ώστε να μεγεθύνουν το όφελος για όλες τις οικονομίες, αειφόρα.

Πρόκειται για μια πραγματικά παγκόσμια κρίση, καθώς καμία σχεδόν χώρα δεν γλιτώνει, η πιθανότητα σοβαρών δημοσιονομικών πολιτικών αναβαθμίσεων έχει σχεδόν εκμηδενισθεί στις περισσότερες χώρες, δεν υπάρχουν μεγάλα περιθώρια για δημοσιονομικά κίνητρα για όλους ενώ υπάρχει σημαντική αβεβαιότητα σχετικά με το πώς θα είναι το οικονομικό τοπίο όταν βγούμε από αυτό το παγκόσμιο μπλοκάρισμα. Οι χώρες που εξαρτώνται από τον τουρισμό, τα ταξίδια, τη φιλοξενία και την ψυχαγωγία για την ανάπτυξή τους αντιμετωπίζουν και θα αντιμετωπίσουν ιδιαίτερα μεγάλες διαταραχές. Οι αναδυόμενες αγορές και οι αναπτυσσόμενες οικονομίες αντιμετωπίζουν πρόσθετες προκλήσεις με πρωτοφανείς ανατροπές στις ροές κεφαλαίων καθώς μειώνεται η παγκόσμια διάθεση ανάληψης κινδύνων και οι νομισματικές πιέσεις, ενώ αντιμετωπίζουν τα ασθενέστερα συστήματα υγείας και τον πιο περιορισμένο δημοσιονομικό χώρο για την παροχή στήριξης. Επιπλέον, μην ξεχνάμε ότι αρκετές οικονομίες εισήλθαν σε αυτή την κρίση σε ευάλωτη κατάσταση με υποτονική ανάπτυξη και υψηλά επίπεδα χρέους.

Το σημαντικό τώρα είναι να διαμορφωθούν περιθώρια ευελιξίας ώστε να υπάρχει μεγαλύτερη και αποτελεσματικότερη δυνατότητα αντίδρασης σε μελλοντικά σοκ. Στην κρίση αυτή είναι σημαντικό να δημιουργηθεί ένα σύστημα σχεδιασμού σύντομης επαναφοράς όλων των κοινωνικών δραστηριοτήτων που έχουν διακοπεί ώστε να ‘επανασυνδεθούν’ οι κοινωνίες και μάλιστα με προτεραιότητα την πολύ μεγαλύτερη αλληλεγγύη μεταξύ μας σε σχέση με πριν. Επιβεβλημένος και ο σχεδιασμός ανάκτησης των προβληματικών αλυσίδων εφοδιασμού που έχουν καταρρεύσει έτσι ώστε να ανακάμψουν γρήγορα από την μεγάλη διατάραξη που έχει συμβεί λόγω της εξάπλωσης του ιού. Η στήριξη αυτή θα πρέπει να συνεχιστεί τουλάχιστον σε όλη τη διάρκεια της φάσης περιορισμού, ώστε να ελαχιστοποιηθούν οι επίμονες ουλές που θα προκύψουν από τις υποτονικές επενδύσεις και τις απώλειες θέσεων εργασίας σε αυτή τη σοβαρή ύφεση.

Από την άλλη πλευρά, οι σοβαρές καταστάσεις έκτακτης ανάγκης που δημιουργούνται από τον ιό, πρέπει να μας κάνουν να σκεφτούμε βαθιά τους λόγους για τους οποίους η διεθνής κοινότητα ήταν τόσο απροετοίμαστη για ένα ξέσπασμα που όμως ήταν ‘αναπόφευκτο’ τελικά. Η κατάσταση αυτή καταδεικνύει και πάλι την αποτυχία μας να διαχειριστούμε τους κινδύνους που μπορεί να δημιουργήσει η παγκοσμιοποίηση, οι οποίοι, αν δεν ασχοληθούμε συστηματικά και συνεχίσουν να μένουν άλυτοι, θα υποστούμε -και πάλι- κλιμακούμενους συστημικούς κινδύνους (the butterfly effect).

Βέβαια, η νομισματική πολιτική έχει σχεδόν παραλύσει καθώς τα επιτόκια είναι ήδη κοντά στο μηδέν. Ως εκ τούτου, οι κυβερνήσεις επικεντρώνονται έντονα στην παροχή βασικών αναγκών με ένα βασικό εισόδημα για να διασφαλίσουν προσωρινά ότι κανείς, ως αποτέλεσμα της κρίσης, δεν λιμοκτονεί. Αν και η ιδέα των εγγυήσεων για το παγκόσμιο βασικό εισόδημα είναι αναμφισβήτητα ένα υψηλό ιδανικό, από την οπτική γωνία του κόσμου όπως ήταν μέχρι σήμερα και αυτό φαινόταν μη ρεαλιστικό μόλις πριν από λίγες εβδομάδες, τώρα βρίσκεται στο επίκεντρο κάθε σοβαρής ημερήσιας διάταξης και δεν θα αντιμετωπίσει τα ίδια, τα ανυπέρβλητα εμπόδια όπως παλαιότερα σε μια πιθανή προσπάθεια εφαρμογής του. Είναι μια άποψη που κερδίζει ορμή και βασίζεται κυρίως στην πίστη στους ανθρώπους μετά την παγκόσμια ζημιά από τον ιό Covid-19.

Θεωρώ ότι υπάρχει βραχυπρόθεσμη αξία στη μακροπρόθεσμη σκέψη αλλά το να αλλάζεις μια παγιωμένη αντίληψη τόσο μεγάλη και βαθιά όσο είναι αυτή σχετικά με την παραγωγή προϊόντων και το ρόλο της γεωργίας, δεν συμβαίνει ούτε γρήγορα ούτε σε κενό χρόνου.

Πιστεύω όμως ότι είναι σχεδόν καταθλιπτικό να παρακολουθούμε ως κοινωνίες και κυβερνήσεις το γεγονός να αποτυγχάνουμε και πάλι, να αξιοποιήσουμε την ενέργεια που απροσδόκητα έχει δημιουργηθεί παράπλευρα του αγρο-διατροφικό τομέα ως μια ισχυρή εξισορροπητική επίδραση σε αυτή την παγκόσμια κρίση. Ναι σωστά, ο πεσιμισμός και η αρνητικότητα γεννά αρνητικότητα αλλά πάντα πρέπει να βρίσκουμε θετικές πλευρές σε κάθε δύσκολη κατάσταση που αντιμετωπίζουμε και σε αυτή την πλευρά μου αρέσει να προσανατολίζομαι και να δρω.

WRITTEN BY Panos (Panayiotis) Chamakiotis – Regional Director EMEA (Europe, Middle East & Africa) at COMPO EXPERT GROUP. Born in Greece. Lives in Barcelona, Spain.

Πώς εκδηλώνεται η έλλειψη ψευδαργύρου;

• Χλώρωση των βασικών φύλλων
• Ανοιχτό-πράσινο χρώμα στο κάτω μισό των φύλλων 2 έως 4 ημέρες μετά την κατάκλιση 
• Κιτρινωπά φύλλα και αρχίζουν να πεθαίνουν 3 έως 7 ημέρες μετά την κατάκλιση
• Περιορισμένη ανάπτυξη των φύλλων.
• Τα φύλλα μπορεί να χάσουν την σπαργή 
• Εμφάνιση χάλκινου χρώματος (bronzing) στις επιφάνειες των παλαιότερων φύλλων
• Κόλλημα κολεών ή ενώσεων φύλλων
• Περιορισμένη ανάπτυξη / μειωμένο ύψος φυτών

Πότε μπορούμε να δούμε έλλειψη ψευδαργύρου;

• Σε οργανικά εδάφη
• Σε εδάφη με υψηλό pH
• Σε εδάφη πλούσια σε Φώσφορο
• Σε εδάφη με αυξημένη εφαρμογή φωσφόρου
• Σε περιόδους με ψύχος και υγρασία

Το ρύζι είναι ιδιαίτερα ευαίσθητο στην τροφοπενία Zn καθώς η κατάκλυση του εδάφους με νερό μειώνει τη διαθεσιμότητα Ζn στην καλλιέργεια. Τα συμπτώματα είναι πιο σοβαρά στις περιοχές ψυχρών υδάτων και όπου η κατάκλυση είναι βαθύτερη.

Η εμφάνιση συμπτωμάτων έλλειψης (Zn) συμβαίνει νωρίς μετά το φύτρωμα!!

Η COMPO EXPERT έχει προϊόντα για κάθε στάδιο, ώστε να κρατήσουμε την παραγωγή ψηλά και να αποφύγουμε τροφοπενίες Ψευδαργύρου.

Στη Βασική Λίπανση:

Σύμπλοκα λιπάσματα εμπλουτισμένα με ψευδάργυρο, όπως τα σταθεροποιημένα λιπάσματα τεχνολογίας Nexur® Plus:

Nexur® Plus 27-12-12, με 0,3% Ψευδάργυρο αλλά και το σταθεροποιημένο Nexur® Plus 31-9-9 με 0,4% Ψευδάργυρο με μείωση απωλειών ουρίας και τα οποία εξασφαλίζουν με αυτό τον τρόπο μια συνεχή και ορθολογική παροχή αζώτου και ψευδαργύρου στην καλλιέργεια του ρυζιού.

Πριν την άνθιση αλλά και στην καρπόδεση πάμε διαφυλλικά!
Άμεσα-Αποτελεσματικά

Zitrilon®: Πλήρως υδατοδιαλυτός ψευδάργυρος σε χηλική EDTA μορφή, περιεκτικότητας 15%. Κατάλληλος για πρόληψη και θεραπεία χλωρώσεων από έλλειψη ψευδαργύρου σε όλες τις καλλιέργειες.

Basfoliar® Zn flo: Ένα μοναδικό προϊόν θρέψης ψευδαργύρου υψηλής συγκέντρωσης ψευδαργύρου 75%, πλήρως υδατοδιαλυτό με πολύ μικρό μέγεθος μικροσωματιδίων (<10μm) για καλύτερη απορρόφηση από τα στόματα των φύλλων
Στους καλοκαιρινούς ψεκασμούς: